Ik ben de baas over mijn gevoelsleven!

Elke ouder voelt zich wel eens boos. Op onze partner, het werk, collega’s, een familielid, een ex. En als we eerlijk zijn, ook wel eens op onze kinderen. 
In het leven, in onze relaties en in de opvoeding loopt nu eenmaal niet altijd alles zoals we het graag willen, en dat gaat met de nodige emoties en soms frustraties gepaard. Maar deze frustraties kunnen ook te groot worden, waardoor je je emoties niet goed meer in de hand kunt houden. Je verliest kort gezegd alle contrôle.

Emoties, ze zijn er ineens en soms zo heftig. Mensen lijken het vergeten te zijn, maar we zijn zoogdieren en hersenonderzoeken tonen aan dat wij dezelfde basisemoties hebben. En alles wat we voelen, daar hebben we ons toe te verhouden in het leven. Er gebeurt veel in ons leven dat grote impact heeft; bijvoorbeeld mensen die je lief hebt komen te sterven, er lopen mensen weg die je niet wilt missen. Het leven zit vol met emotionele gebeurtenissen en dit brengt emoties met zich mee, of je het nou leuk vindt of niet, we moeten hiermee dealen. Persoonlijk vind ik dat er in het onderwijs veel te weinig aandacht is voor emoties. Vaak is dit gereduceerd tot een kringgesprek op maandagochtend, waarin kinderen hun echte pijn ook niet durven te benoemen. Hoe leren wij onze kinderen dan om te dealen met hun emoties? Het ouderschap maakt ook in ons wisselende emoties los en er zijn geen vaste regels om het goed te doen. Ieder kind is anders en je verandert als ouder ook steeds weer. Daardoor ben je als ouder in een continu leerproces. Natuurlijk is het ouderschap iets moois dat geluk en dankbaarheid brengt,  maar het kan ook veel stress geven en heftige emoties losmaken. Reageer jij  heel heftig met een kort lontje en ontploft de bom? Of trek jij je terug in jouw schulp en zwijg je juist?
 
Jij vraagt je dan misschien af: Hoe kan ik mezelf blijven, in alle rust? Het liefst voelen we ons natuurlijk blij en opgewekt, daarom proberen we een fijn gevoel vast te houden. We hebben minder zin in angst, woede of verdriet en het liefst willen we hier zo snel mogelijk vanaf. We proberen het te onderdrukken of ontkennen het, dan is het er niet. Maar ja, zo werkt het niet. Probeer maar eens een glibberig, natte zeep vast te houden... En een opblaasbal onder water proberen te houden, ook dat werkt niet. 
 
Emotie wil er lichamelijk uit! Als je boos bent krijg je vaak een rood gezicht en bij verdriet wordt je soms bleek en ontstaan er tranen. Iedereen heeft andere lichamelijke sensaties bij boosheid, maar het is altijd voelbaar in het lichaam en wil er ook altijd uit. Hoe zou je het beste kunnen omgaan met heftige emoties? Geef ze de ruimte is makkelijker gezegd dan gedaan. Als je weet waar je emoties vandaan komen, leer je jezelf steeds beter kennen. Meestal komen emoties voort uit negatieve overtuigingen die je over jezelf hebt. Als je denkt dat een ander verantwoordelijk is voor jouw gevoel van welbevinden, kan dat leiden tot woede. Deze onjuiste overtuigingen kan je leren omzetten in realistische gedachten. Ongewenste emoties leer je hanteren door deze te erkennen. Probeer realistisch te blijven en de situatie zo constructief mogelijk te hanteren.
 
Het stress-systeem van kinderen
Als je vanwege jouw eigen emoties uit de bocht vliegt naar je kind toe, is dat heus niet meteen ernstig. Al voel je je achteraf waarschijnlijk hartstikke schuldig en naar. Zo lang het je niet regelmatig overkomt en je er naderhand rustig met je kind over kunt praten en kunt uitleggen hoe het komt en wat je anders had moeten doen, kunnen ze echt wel tegen een stootje. Maar wanneer dergelijke situaties regelmatig voorkomen en je geen controle kan houden op je gedrag en je stressreactie, dan wordt jouw kind blootgesteld aan langdurige stress, waardoor uiteindelijk ook het stress-systeem van je kind ontregeld raakt.
 
Kinderen voelen zich dan als het ware onveilig bij de personen van wie zij afhankelijk zijn voor liefde en zorg. Het kind gaat dan stresshormomen aanmaken die het kind helpen overeind te blijven in een stressvolle omgeving, maar zorgen er ook voor dat zij zich moeilijk kunnen ontspannen of veilig voelen. 
Er zijn ook kinderen die veel te maken krijgen met ruzie tussen ouders. In de maatschappij worden kinderen natuurlijk ook geconfronteerd met conflicten, bijvoorbeeld op school. Kinderen kunnen zo van hun ouders leren hoe je ruzie maakt en hoe je opkomt voor jezelf. Maar ook hoe je rekening houdt met de ander. Daarnaast leert het kind hoe je onderhandelt en tot een compromis kan komen. Je kunt ook samen besluiten je er bij neer te leggen dat je anders over zaken denkt en het conflict loslaten. Kinderen leren zo dat je het soms best oneens kunt zijn, óók als je van elkaar houdt. Ouders hebben op deze manier een voorbeeldfunctie naar hun kinderen toe, hoe een ruzie goed kan verlopen.

De effecten van ruzie
Een ruzie waarbij er geslagen, gedreigd of gekleineerd wordt niet goed is in het bijzijn van het kind. Verbale agressie kan je beter proberen te voorkomen. Dus ook veel of hard tegen elkaar schreeuwen is absoluut geen goed voorbeeld naar het kind toe. Het is belangrijk de emoties onder controle te houden. En wanneer dit niet lijkt te lukken is het beter om even afstand van elkaar nemen en het conflict op een ander moment voort te zetten. Daarnaast is het ook niet goed wanneer een kind te vaak geconfronteerd wordt met ruzie tussen de ouders. Een gespannen sfeer tussen de ouders geeft ook veel spanning en zorgen bij kinderen.
 
Gevolgen van teveel stress, ruzie of agressie voor kinderen
Kinderen die langere tijd getuige of slachtoffer zijn van frustraties, stress, ruzie en agressie hebben een grotere kans op het ontwikkelen van allerlei (traumatische) stressklachten. Door chronische stress kunnen kinderen moeite hebben emoties te begrijpen, te beheersen en te uiten. Kinderen voelen zich snel overprikkeld en kunnen daardoor emotionele uitbarstingen krijgen, zoals huilbuien, uitbarstingen van woede of extreme schrikreacties. Andere kinderen proberen lastige gedachten en gevoelens zoveel mogelijk te blokkeren en lijken juist afstandelijk en onbereikbaar. 
  
 
Ook kunnen kinderen psychosomatische klachten krijgen, zoals hoofdpijn of buikpijn, depressieve klachten, angstklachten of concentratieproblemen. Allemaal klachten die de lichamelijke, cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling kunnen verstoren.
Als ouder kunt u leren om emoties de baas te blijven. Mijn moeder zei altijd:"even tot 10 tellen!", daar zat veel waarheid in. De volgende stappen kunnen hierbij helpen en uiteindelijk gaat het erom dat we ons bewust worden van onze eigen emoties.

Stap 1: Ervaar en voel jouw emoties
Als je een heftige emotie voelt opwellen – ga in de ervaring en voel – zo word je bewust van jouw eigen gevoelens. Dus niet gelijk reageren, maar de emotie even goed ervaren.

Stap 2: Stop even
Ga even rustig zitten, drink een glas water of loop een rondje en haal diep adem zodat jij weer kunt nadenken. Als je in een gesprek bent, vraag een time-out. Durf te benoemen wat er gebeurt en wat je nodig hebt op dat moment.
Wist jij dat bij een emotionele reactie jouw zuurstof letterlijk naar jouw emoties gaat?  Hierdoor gaat er minder zuurstof naar  jouw hersenen waardoor jij niet meer helder kan denken.

Stap 3: Benoem jouw emoties
Zeg tegen jezelf hoe jij je voelt. Vul daarna de benaming van de emotie in. Het is belangrijk dat jij je bewust wordt van dat gevoel.
Als inspiratie kan je het emotiewiel gebruiken. Zo leer je vanuit een neutraal standpunt naar je emoties kijken.
 
Zeg tegen jezelf: “ik voel me ….” gevolgd door de emotie.
En wat dacht je over jezelf? De kans is groot dat het een beperkende, kleinerende gedachte was die je zou kunnen omzetten naar een positieve en helpende gedachte. 
 

Dit is de manier hoe ik met kinderen werk en zij kunnen dit heel erg goed! Ik geef ook Rots en Watertraining op scholen en hierin nemen we de opblaasbal (zie begin van dit stuk) symbolisch mee naar boven, dit ondersteunen we met onze adem. Laten we onze emoties ervaren want hiermee ervaren we ook ons geluk!

Tenslotte:
Wees trots op jezelf als het je gelukt is om je emoties te reguleren. Zo blijf je in je kracht en leer je nieuw gedrag aan. Bedenk vóóral dat we allemaal gewoon mensen zijn. Emoties horen bij jou en zeggen iets over jou. Omarm ze. Het is oké, met schuldgevoel komen we nergens.